فیشینگ یکی از رایج‌ترین حملات سایبری است که هدف آن سرقت اطلاعات حساس کاربران، مانند نام کاربری، رمز عبور، اطلاعات بانکی یا اطلاعات شخصی است. این حملات معمولاً از طریق ایمیل‌ها، پیامک‌ها یا وب‌سایت‌های جعلی که شبیه به منابع معتبر هستند، صورت می‌گیرند. مهاجمان تلاش می‌کنند تا با فریب کاربران به طریقی، از آن‌ها اطلاعات خصوصی یا حساس را به‌دست آورند. در این مقاله به توضیح دقیق فیشینگ، انواع آن و روش‌های شناسایی و مقابله با این حملات خواهیم پرداخت.
فیشینگ چیست؟
فیشینگ به حملات سایبری اطلاق می‌شود که در آن‌ها مهاجم با استفاده از ایمیل‌ها یا پیام‌های جعلی، کاربر را فریب می‌دهد تا اطلاعات حساس خود را وارد یک وب‌سایت جعلی یا به یک لینک مخرب ارسال کند. این اطلاعات ممکن است شامل نام کاربری، رمز عبور، اطلاعات بانکی و سایر اطلاعات شخصی باشد.
فیشینگ به‌دلیل این‌که به صورت کاملاً روان‌شناسی عمل می‌کند، یکی از خطرناک‌ترین نوع حملات سایبری به حساب می‌آید. مهاجم می‌تواند از طریق ایمیل یا پیام‌های متنی بسیار قانع‌کننده، اعتماد قربانی را جلب کرده و از او اطلاعات حساس را به‌راحتی استخراج کند.
انواع حملات فیشینگ
حملات فیشینگ انواع مختلفی دارند که هر یک به روش خاصی طراحی شده‌اند. در این بخش به برخی از رایج‌ترین انواع فیشینگ اشاره می‌کنیم:
فیشینگ ایمیلی (Email Phishing)
این نوع فیشینگ معمولاً از طریق ایمیل‌های جعلی که شبیه به ایمیل‌های شرکت‌های معتبر (مانند بانک‌ها، فروشگاه‌های آنلاین و…) ارسال می‌شود، صورت می‌گیرد. در این ایمیل‌ها معمولاً لینک‌هایی برای ورود به حساب کاربری و تغییر اطلاعات حساس وجود دارد.
فیشینگ از طریق پیامک (SMS Phishing یا Smishing)
در این نوع فیشینگ، پیامک‌هایی از شماره‌های جعلی ارسال می‌شود که حاوی لینک‌های مخرب یا درخواست اطلاعات محرمانه هستند. این روش معمولاً برای فریب افرادی که از تلفن همراه خود برای انجام تراکنش‌های بانکی استفاده می‌کنند، به‌کار می‌رود.
فیشینگ تلفنی (Vishing)
در این روش، مهاجم از طریق تماس تلفنی تلاش می‌کند تا اطلاعات حساس قربانی را به‌دست آورد. معمولاً مهاجم خود را به‌عنوان فردی از یک سازمان معتبر معرفی می‌کند و از قربانی می‌خواهد که اطلاعات شخصی یا مالی خود را فاش کند.
فیشینگ شبکه‌های اجتماعی (Social Media Phishing)
در این نوع حمله، مهاجم از شبکه‌های اجتماعی برای جمع‌آوری اطلاعات شخصی یا فریب دادن افراد به منظور کلیک کردن روی لینک‌های آلوده استفاده می‌کند. این لینک‌ها ممکن است به صفحات فیشینگ یا نرم‌افزارهای مخرب منتهی شوند.
چگونه حملات فیشینگ را شناسایی کنیم؟
شناسایی حملات فیشینگ یکی از مهم‌ترین مراحل برای محافظت از اطلاعات شخصی و جلوگیری از سرقت داده‌ها است. این نوع حملات معمولاً با استفاده از روش‌های فریبنده و روان‌شناسی طراحی می‌شوند، به همین دلیل ممکن است در ابتدا تشخیص آن‌ها دشوار باشد. اما با دقت به برخی نکات کلیدی می‌توان از این حملات جلوگیری کرد.
اولین علامت هشداردهنده در یک حمله فیشینگ، وجود لینک‌ها یا آدرس‌های مشکوک است. بسیاری از مهاجمین سعی می‌کنند تا از دامنه‌هایی مشابه با دامنه‌های رسمی استفاده کنند، اما با تغییرات کوچک یا اضافات بی‌معنی در آن‌ها. به همین دلیل، بررسی دقیق آدرس‌ها و لینک‌ها می‌تواند اولین گام برای شناسایی حملات فیشینگ باشد. علاوه بر این، بسیاری از ایمیل‌های فیشینگ با درخواست‌های غیرمعمول برای وارد کردن اطلاعات شخصی مانند شماره کارت بانکی یا رمز عبور همراه هستند. شرکت‌های معتبر هیچ‌گاه از طریق ایمیل یا پیامک از شما درخواست چنین اطلاعاتی نخواهند کرد.
دیگر نشانه‌ای که باید به آن توجه کرد، وجود اشتباهات املایی یا نگارشی است. بسیاری از ایمیل‌های فیشینگ حاوی اشتباهات تایپی یا ساختار نگارشی ضعیف هستند. این اشتباهات می‌تواند یک علامت واضح باشد که نشان دهد پیام از یک منبع غیرمعتبر ارسال شده است. علاوه بر این، عدم وجود تماس مستقیم با فرستنده یا ارسال ایمیل‌هایی که به نظر می‌رسد از یک آدرس رسمی باشند، ولی محتوای آن‌ها عجیب و نامربوط به نظر برسد، از دیگر ویژگی‌های حملات فیشینگ است.
در نهایت، احساس اضطرار در پیام‌های فیشینگ یکی از روش‌های متداول مهاجمان برای فریب کاربران است. پیام‌ها اغلب به گونه‌ای نوشته می‌شوند که حس فوریت ایجاد کنند و از کاربران بخواهند که سریعاً کاری انجام دهند، مانند وارد کردن اطلاعات حساب یا تغییر رمز عبور. این نوع از فشار برای پاسخ سریع، غالباً برای فریب کاربر طراحی شده است.
چگونه از حملات فیشینگ جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از حملات فیشینگ، رعایت چندین روش امنیتی ساده و مؤثر می‌تواند از اطلاعات شخصی و حساس شما محافظت کند. یکی از اولین و مهم‌ترین گام‌ها، استفاده از احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA) است. این روش امنیتی اضافی باعث می‌شود حتی اگر مهاجم موفق به دستیابی به رمز عبور شما شود، برای ورود به حساب کاربری نیاز به یک تایید اضافی مانند کد ارسال شده به گوشی موبایل شما داشته باشد. این لایه امنیتی اضافی می‌تواند از بسیاری از حملات فیشینگ جلوگیری کند.
یکی دیگر از روش‌های مؤثر برای مقابله با فیشینگ، استفاده از نرم‌افزارهای امنیتی مانند آنتی‌ویروس‌ها و نرم‌افزارهای ضد فیشینگ است. این ابزارها به شناسایی و مسدود کردن سایت‌های فیشینگ و لینک‌های آلوده کمک می‌کنند و از بازدید سایت‌های مشکوک جلوگیری می‌کنند. همچنین، نصب و به‌روزرسانی مداوم نرم‌افزارهای امنیتی می‌تواند به شناسایی تهدیدات جدید کمک کند.
در کنار این موارد، آموزش و آگاهی‌بخشی به خود و دیگران در خصوص خطرات فیشینگ، یکی از مؤثرترین روش‌ها برای جلوگیری از آن است. آگاهی از نحوه شناسایی ایمیل‌ها یا پیام‌های مشکوک، بررسی دقیق لینک‌ها و درخواست‌های اطلاعات شخصی، و همچنین عدم فریب خوردن از احساس اضطرار، می‌تواند به‌طور چشمگیری خطر این نوع حملات را کاهش دهد.
همچنین، همیشه باید از وارد کردن اطلاعات شخصی در وب‌سایت‌ها یا فرم‌های آنلاین که از آن‌ها مطمئن نیستید خودداری کنید و اطمینان حاصل کنید که وب‌سایت‌ها دارای گواهی امنیتی SSL (نشانه قفل سبز رنگ در نوار آدرس مرورگر) باشند. این کار از ارسال اطلاعات حساس شما در فضای اینترنت جلوگیری می‌کند.
جمع‌بندی
فیشینگ یکی از خطرناک‌ترین حملات سایبری است که می‌تواند به سادگی اطلاعات حساس شما را به سرقت برد. با شناخت انواع حملات فیشینگ و رعایت روش‌های شناسایی آن‌ها، می‌توانید از خود در برابر این تهدیدات محافظت کنید. همچنین، استفاده از ابزارهای امنیتی مانند احراز هویت دو مرحله‌ای و نرم‌افزارهای ضدویروس می‌تواند کمک شایانی در جلوگیری از حملات فیشینگ باشد.
آیا شما تاکنون با حملات فیشینگ مواجه شده‌اید؟ نظرات و تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.